Stok yönetimi nedir? Stok yönetimi, işletmelerin stok fazlası veya stok yetersizliği gibi durumlarla karşı karşıya kalmalarını önleyerek mali açıdan tasarruf etmelerini sağlar. Bir işletmenin sahip olduğu stok fazlası ürünler depolama ve muhafaza gibi birçok ekstra maliyete sebep olmaktadır. Bununla birlikte stok yetersizliği de satışları olumsuz yönde etkileyeceğinden işletmenin karlılığını önemli ölçüde azaltacaktır. Bu iki durum da işletmelere ciddi mali yükler getirebilir. Bunun yanı sıra işletmeler stok yetersizliği gibi durumlarda müşteri memnuniyeti konusunda da ciddi sorunlarla yüzleşmek zorunda kalacaklardır. İşte işletmelerin tüm bu durumların altından kolayca kalkabilmelerini sağlayan uygulamaların bütününe stok yönetimi adı verilmektedir. Bu yazımızda sizlerle stok yönetimi nedir, stok maliyeti nedir ve bu süreçlerde hayati bir role sahip depo yönetim sistemi nedir (WMS sistemi) sorularının cevaplarını paylaşıyor olacağız. Haydi öyleyse ilk olarak stok yönetimi nedir sorusu ile yazımıza başlayalım.
Stok Yönetimi Nedir?
Stok yönetimi nedir sorusunu cevaplarken öncelikle stok teriminin işletmeler için ne gibi bir anlam ifade ettiğine daha yakından bakalım. Stok, herhangi bir işletmenin üretim faaliyetlerini sürdürebilmek veya satış yapabilmek için depolama merkezlerinde muhafaza ettiği her türlü hammadde, yarı mamul veya son ürüne verilen addır. Her işletme için stok tutmak başlıca maliyet kalemlerinden birisidir. Bu sebeple işletmeler bu maliyet kalemini de alternatif maliyeti yükseltmeden kontrol altında tutmayı amaçlamaktadırlar. Bu bağlamda işletmelerin ilk hedefi müşteri taleplerine yönelik yeterli seviyede üretim veya satış gerçekleştirebilecek stoklara sahip olmaktır. İşletmeler için bundan sonraki aşama ise bu stokların lojistik, muhafaza ve aşınma gibi maliyetlerini minimize etmek olacaktır.
İşletmeler, stok yönetimini gerçekleştirirken birçok veriden faydalanır. Stok yönetiminde rol oynayan en kritik faktörlerin başında ise müşteri talepleri yer almaktadır. Hem satış hem de üretim amaçlı stoklar belirlenirken göz önünde bulundurulması gereken en önemli dinamik müşteri talepleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Yani işletmeler stoklarının boşa düşmemesi için bir nevi satış ve üretim miktarlarına yönelik tahminlerde bulunarak stoklarını belirlerler. Bu bağlamda işletmelerin daha doğru bir stok yönetimi konusunda dikkat göstermeleri gereken hususlardan en önemlisi de bu süreçlerin depo takibiyle tamamen entegre bir şekilde yürütülmesidir. Öyleyse stok yönetimi nedir sorusunu kısaca, işletmelerin, müşteri taleplerini hem üretim hem de satış bakımından zamanında karşılayabilmek adına elinde tutmuş oldukları ürünleri yönetmek şeklinde yanıtlayabiliriz. Haydi öyleyse şimdi de işletmeler için en önemli maliyet kalemlerinden olan stok maliyeti nedir sorusuyla yazımıza devam edelim.
Stok Maliyeti Nedir?
Stok maliyeti nedir? Stok maliyeti, işletmelerin stok yönetim süreçlerinin belkemiği olarak tanımlanır. Stok maliyeti birçok farklı maliyet kaleminden oluşmaktadır. Bu maliyet kalemleri arasında birim maliyeti ilk sırada yer alır. Birim maliyeti, işletmelerin kendi başlarına üretmiş oldukları veya tedarikçiler üzerinden temin ettikleri ürünlerin birim fiyatlarıdır. Stok maliyetinde karşımıza çıkan bir diğer maliyet kalemi ise sipariş maliyetidir. Sipariş maliyeti de bir sipariş oluşturmanın işletmelere sağlamış olduğu mali yükün tamamını ifade eden maliyet kalemidir. Bu maliyet kalemlerine sipariş verilen ürünlerin transfer maliyetleri de dahil edilmektedir.
Yukarıda sıralamış olduğumuz başlıca maliyet kalemlerinin yanı sıra iki farklı stok maliyet kalemi de bulunmaktadır. Bu kalemler stokta bulundurma ve stokta bulundurmama maliyetleridir. Bu maliyet kalemlerinden stokta bulundurma maliyeti, adından da anlaşılacağı üzere herhangi bir ürünün belirli bir zaman periyodunda stokta bulundurulmasının işletmeye olan maliyetini ifade eder. Stokta bulundurmama maliyeti ise herhangi bir siparişin işletmenin sahip olduğu stoklarından karşılanamaması durumunda ortaya çıkar. Stoklardan karşılanamayan müşteri siparişlerinin işletmenin stoklarına ulaşıncaya kadar geçen zaman diliminde ortaya çıkan tüm maliyetler bu maliyet kalemi altında incelenmektedir. Böylece stok maliyeti nedir sorusuna da bu dört ana maliyet kaleminden bahsederek cevap vermiş oluyoruz.
Stok Maliyetine Giren Unsurlar
Stok maliyeti nedir sorusunu anlaşılır bir biçimde aydınlatabildiysek şimdi de stok maliyeti dahilinde değerlendirilen unsurlardan bahsedebiliriz. Stok maliyetine giren unsurları daha net bir şekilde tarif edebilmek için stok kavramı dahilinde yer alan unsurları tanımlamak yerinde olacaktır. İşletme stokları dahilinde yer alan unsurlar, işletmede üretilmekte olan ürünlere ve hizmetlere hem dolaylı hem de dolaysız olarak katılan her türlü fiziksel varlıklar olarak tanımlanabilir. Bu bağlamda üretilen son ürünün kendisi de doğal olarak işletme stokları dahilinde değerlendirilmektedir.
Yani stok maliyetine giren unsurlar arasında ilk olarak işletmelere ait depolama merkezlerinde muhafaza edilen hammadde, yarı mamul ve son ürünlerin saklanmaları için katlanılan maliyetler yer almaktadır. Aynı zamanda söz konusu bu ürünlerin lojistik maliyetleri de stok maliyetleri kapsamında değerlendirilmektedir. Stok maliyetleri toplamda üç ana kategoriye ayrılmaktadır. Bu kategorileri ise şu şekilde sıralayabiliriz:
- Elde bulundurma maliyetleri
- Elde bulundurmama maliyetleri
- Sipariş maliyetleri
Stok Kartı Nedir?
Yeni bir işletme açmak isteyen her girişimci bu süreçte mutlaka stok yönetimi ne demek sorusunu sormuştur. Bu girişimcilerin stok yönetimi ne demek sorusuna cevap ararken karşılarına çıkabilecek kavramlardan birisi de stok kartı kavramıdır. Stok kartları, etkili bir stok yönetimi gerçekleştirebilmek adına her işletme için kilit bir role sahiptir. Bir stok kartı işletmelerin sattıkları veya aldıkları hammadde, yarı mamul, son ürün ve hizmetleri ifade eder. Stok yönetim süreçlerinde bir muhasebe programı kullanan herkes mutlaka stok kartlarıyla karşılaşmıştır. Bir stok kartında söz konusu stoklara ait birçok veri yer almaktadır. Bu verileri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Stok kodları
- GTIP kodları
- Stok alt ve üst grupları
- Barkod
- Marka
- Kare kod numarası
- Üretici bilgileri
Stok Kontrolü Nasıl Yapılır?
Stok yönetimi ne demek denildiğinde mutlaka bahsi geçen bir diğer önemli husus da stok kontrolüdür. Stok kontrolü ile işletmelerin ürün akışlarındaki düzenlerini kontrol edebilmek amaçlanmaktadır. Stok kontrolü sayesinde müşteri taleplerini somut bir şekilde görüntüleyebilmek ve takip edebilmek mümkün hale gelir. Aynı zamanda stok kontrolü ile ihtiyaçların belirlenip listeler halinde hazırlanmaları da mümkün hale gelir. Bu sayede işletmelerin yeni ürün stoklarını belirlerken çok daha isabetli tercihlerde bulunabilmeleri sağlanır. İşletmelerin stok kontrolü ve takibi gibi süreçlerdeki en büyük yardımcıları bir stok yönetimi programıdır. Bir stok yönetimi programı ile söz konusu tüm süreçlerin çok daha hızlı, çok daha pratik ve çok daha hatasız bir şekilde ilerleyebilmesi mümkün hale gelmektedir. Haydi öyleyse şimdi de sizlere stok yönetimi dahilindeki tüm süreçlerde yardımcı olabilecek bir programdan bahsedelim.
Stok Yönetimi Programı Dia Yazılım Avantajları
Stok yönetimi ne demek denildiği zaman bir stok yönetimi programından bahsetmeden konuyu kapatabilmek pek mümkün değildir. Örnek vermek gerekirse genel anlamda ERP yazılımı, tüm yönetimsel ve operasyonel iş süreçlerini kapsayan bir şekilde çalışan bir yazılım iken DİA yazılım, işletmelerin stok yönetim süreçlerine odaklanarak sürece efektif bir şekilde hakim olunması konusunda büyük avantajlar sağlamaktadır. İşletmeler DİA yazılım stok yönetimi modülü ile bu süreçlere dahil stok maliyetlerini hesaplama ve stok kartları hazırlama konularında önemli kolaylıklar elde eder. Aynı zamanda bu program stok kontrolü ile stok takibi gibi süreçler üzerinde tam bir hakimiyet de sağlayabilmektedir. DİA yazılım stok yönetimi modülünün işletmelere sağlayacağı başlıca avantajları şu şekilde sıralayabiliriz:
- DİA yazılım yönetim programı ile şirketiniz altında yer alan şubelerinizi ve şubelerinize bağlı bulunan depolarınızı kolayca tanımlayıp yetkilendirebilirsiniz. Bu sayede size bağlı şubeler ve depolar bazında performans ve verimlilik analizlerinizi kolayca gerçekleştirebilirsiniz.
- Stoklarınızın eksiye düşmesi veya stok fazlası gibi durumların meydana gelmesi durumlarında parametrik olarak verilmesi gereken reaksiyonları tanımlayabilirsiniz.
- Depo sayımlarınızı zamanlayarak otomatik bir şekilde başlatabilirsiniz.
- DİA yazılım stok yönetimi programı malzeme bazında sınırsız barkod tanımlaması yapabilmenize de olanak sağlamaktadır.
- DİA yazılım stok yönetimi modülünün sahip olduğu en önemli özelliklerden birisi de toplu bilgi güncelleme fonksiyonudur.
Portiga Kurucusu