Bu yazımızda reeskont nedir sorusunu cevaplayacak ve reeskont hesaplama, reeskont muhasebe kaydı konularını detaylandıracağız. Başlamadan hemen önce DİA Yazılımın muhasebe modülü ile reeskont hesaplama gibi süreçleri kolaylıkla gerçekleştirebileceğinizi hatırlatmak isteriz.
Reeskont Nedir?
Reeskont terimi finansal süreçlerle yakından alakadar olan herkesin de bildiği iskonto anlamına gelmektedir. Bu terim özellikle bankacılık gibi sektörlerde son derece yaygın olarak kullanılan mühim bir araçtır. Peki reeskont nerede uygulanır? Ya da reeskont hesaplama nasıl gerçekleştirilmektedir? Bu sorulara cevap vermeden önce reeskont teriminin tam olarak neyi ifade ettiğini daha yakından anlamak faydalı olacaktır. Bu bağlamda reeskont kendine has bir kullanım hedefine sahiptir. Aynı zamanda yine kendine has bir hesaplama biçimine de sahip bir araç olarak karşımıza çıkmaktadır. Reeskont terimini açıklarken konuyu sizler için olabildiğince sadeleştirmeye çalışacağız. Reeskont herhangi bir varlığın belirli kurallar çerçevesinde nakde dönüştürülmesini ifade eden finansal bir terimdir. Reeskont özellikle geçici likidite sağlama gibi konularda son derece faydalı bir uygulama olarak görülmektedir. Birçok kişinin reeskontun zorunlu bir uygulama olduğunu düşünmesi oldukça doğaldır. Fakat reeskont zorunlu bir uygulama olmamakla birlikte reeskonta tabi tutulacak alacakların ve borçların senede bağlı olmaları ise zorunludur.
Reeskont Nasıl Hesaplanır?
Reeskont hesaplama formülüne geçmeden önce ise bu formülde yer alan terimlerin neler olduklarını daha yakından incelemekte fayda var. Öncelikle nominal değer, senette belirtilmiş olan alınacak miktarı ifade eden terimdir. Bununla birlikte faiz oranı terimi ise yine aynı şekilde senette belirtilmiş olan oranı ifade eder. Bazı durumlarda bu faiz oranı senette belirtilmemiş olabilir. Bu gibi durumlarda ise değerlenme gününde geçerli olan oran belirlenebilmektedir. Reeskont hesaplama formülünde yer alan gün sayısı terimi ise reeskont işleminin gerçekleştirileceği günden itibaren vade tarihine kadar geçen gün adedini ifade etmektedir. Reeskont hesaplama işlemi için şu formülü kullanabilirsiniz:
Reeskont Miktarı = (Nominal değer x Faiz Oranı x Gün Sayısı) / (36.000 + (Faiz Oranı x Gün Sayısı))
Reeskont Faizi Nerelerde Uygulanır?
Reeskont faizi de diğer finansal araçlar gibi birçok farklı alanda uygulanabilmektedir. Öncelikle Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, diğer bankalar açısından verilen vesikaları ve ticari senet reeskontunu kabul etmektedir. Bu bağlamda söz konusu bu işlem özelinde uygulanacak olan faiz de reeskont faizi şeklinde adlandırılmaktadır. Buradan da anlaşılacağı üzere konu ile ilgili en yetkili konumdaki resmi kuruluş Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’dır. Yani söz konusu senedin nakde çevrilme işlemi sırasında gerçek değer ile nakit değer arasındaki değişikliği belirleyen oranları ya da faizi belirleyecek kurum Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’dır. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası ise söz konusu bu oranları ve faizleri belirleme işlemlerinde mali ortamdaki para arzını ve mevcut kredi genişlemesini göz önünde bulundurmaktadır.
Konu ile ilgili uygulanacak oranlar ve faizler hakkındaki en güncel değişiklik ise yine Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından 21 Aralık 2019 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Bu güncellemeye Reeskont ve Avans İşlemleri için Uygulanacak Faiz Oranları Hakkında Tebliğ adı verilmektedir. Bu bağlamda Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın reeskont oranlarında güncellemeye gitmesi para arzı üzerinde önemli bir etki yaratabilmektedir. Buradan da anlaşılacağı üzere reeskont faizi Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın kullandığı reeskont kredilerinin faiz oranlarını ifade eden bir terim olarak da ifade edilebilir. TCMB reeskont kredilerini hem para politikalarını belirlemek hem de reel piyasayı desteklemek adına kullanabilir.
Reeskont Uygulaması Zorunlu mudur?
Gelelim reeskont uygulaması ile ilgili akıllara takılan bir diğer önemli konuya. Birçok kişi reeskont uygulamasının zorunlu olup olmadığı ile ilgili net bir bilgiye sahip değil. Bu bağlamda bu konu ile karşılaşanlar reeskont uygulamasının zorunlu olup olmadığını da doğal olarak merak etmekte. Öyleyse sizler için bu soruyu da cevaplayalım. Reeskont uygulaması zorunlu mudur? Cevap basit bir hayır. Reeskont uygulaması elbette zorunlu bir finansal uygulama değildir. Buna karşın her borç ve alacak senetleri için bir reeskont seçimliğinde bulunulması ise şarttır. Bununla birlikte seçimlik hakkına sahip olmayan kurum ve kuruluşlar da bulunmaktadır. Söz konusu bu kurum ve kuruluşlar borç ve alacaklarını reeskont uygulamasına tabi tutmak zorundadırlar. Bu zorunluluğa tabi olan kurumlar arasında sigorta şirketleri, bankerler ve bankalar başı çekmektedir.
Reeskont uygulamasına tabi tutulması planlanan borç ve alacakların ise bir senede bağlı durumda olmaları da şarttır. Söz konusu bu senedin ise ticari kazancın kazanılması ve idamesiyle alakalı gerçek bir borç ya da alacak ilişkisini baz alması gerekmektedir. Öte yandan alacak senetlerini reeskont uygulamasına tabi tutan herkesin borçlarını da aynı şekilde reeskont uygulamasına tabi tutmaları da bir zorunluluktur.
Reeskont Muhasebe Kaydı Nasıl Yapılır?
Reeskont muhasebe kaydı yapılmadan önce reeskont hesaplamasını tamamlamış olmanız gerekmektedir. Eğer reeskont hesaplamanızı tamamladıysanız reeskont muhasebe kaydını tutarken ihtiyacınız olacak verileri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Reeskont Faiz Giderleri
- Alacak ya da Borç Senetleri Reeskontu
- Reeskont Faiz Gelirleri
Reeskont Hangi Muhasebe İlkesi?
Reeskont uygulaması aslında muhasebenin dönemsellik ilkesinden kaynaklanan bir finansal uygulama olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu ilkeye göre her türlü borç ve alacak senetlerinin değerlenme günündeki kıymetine indirgenmesi gerekmektedir. İşte tam olarak bu ihtiyaçtan dolayı reeskont uygulaması bir gereklilik olarak finansal yaşamda kendisine yer edinmiştir. Peki borç ve alacak senetlerini reeskont uygulamasına tabi tutan mükellefler bu işlemlerden tam olarak ne gibi kazanımlar elde edebilmektedir? Öncelikle reeskont uygulamasına tabi tutulan borç ve alacak tutarı dahilinde bulunan ya da aldığı varsayılan vade farkı ayıklanarak alakalı olduğu döneme aktarılmaktadır. Bu bağlamda borç ve alacaklarını reeskont uygulamasına tabi tutacak mükelleflerin seçimlik hakları da bulunmaktadır.
Portiga Kurucusu